En het is voorbij

Het allerlaatste weekje en verslag!
Nu zijn jullie bijna van mij af. Nog een paar duizend woorden lezen dan.
Maandag begonnen we onze laatste week in Mulago Hospital. De tijd is snel gegaan, maar ook wel genoeg gezien hier en geleerd. Voor in het international office hebben we met zijn allen nog een foto gemaakt in ons doktersjas, wat iedere groep studenten hier doet.
We gingen voor het laatst naar de Sickle cell clinic, waar we niet veel konden doen en het saai was. Het bleek dat de week ervoor vakantie was voor de kinderen, waardoor het veel drukker was en we zelf meer konden doen. We zijn hier dan ook niet lang gebleven en maar weer in de bieb gaan zitten waar het internet wel goed werkte.
Dinsdagochtend hadden we vroeg ons eindbeoordeling bij het hoofd van de kindergeneeskunde. Dit keer was ze wel op tijd gelukkig, maar ze had ons verslag nog niet gelezen, typisch weer. Altijd wat in Afrika haha. Dat schoot dus ook niet op, dus besloten we maar te gaan genieten aan het zwembad.

Woensdagochtend konden we gelukkig ons ingevulde formulier ophalen van de beoordeling van ons coschap. Ze vond ons verslag boven verwachting dus dat was fijn om het goed afgesloten te hebben.
Vandaag gingen we naar de Acute Care, waar we meteen met een patiënt begonnen. We wilden graag zelf ook wat meer doen. Die weken visites lopen en Luganda aanhoren en er niks van verstaan, wordt op een keer ook vervelend. We hadden wat studenten die het verhaal van de moeder vertaalde. Het baby'tje was 5 dagen gelegen ontslagen uit het ziekenhuis waarvoor hij behandeld werd voor longontsteking. Nu had hij weer koorts, moeite met ademhalen en ging de borstvoeding slecht. Wij hadden de hele status gemaakt en lichamelijk onderzoek gedaan. We wilden de temperatuur meten want hij voelde erg warm aan. Maar niemand die er eentje had. Uiteindelijk kwam iemand er een kwartier later mee aanzetten. Ook konden we de zuurstof in het bloed niet meten, want geen 1 meter deed het. Hier werd ik wel een beetje pissig om, ze kunnen hier niet eens de basiswaarden meten. Zo kom je ook niet verder met je plan. Je kan niet goed inschatten of hij zuurstof nodig heeft of niet. Uiteindelijk zei een dokter dat we het gewoon maar moesten geven. Er moest bloed afgenomen worden, opgestuurd worden en nog andere dingen gedaan worden door de zusters. Maar die waren er weer niet en de dokters waren ook weer weg. Wij wisten ook niet hoe alles precies werkt hier, waar we het heen moeten brengen etc. We probeerden infuus bij het kindje te prikken, maar er was geen duidelijke ader te zien. Dit mislukte dus en geen zuster te vinden die het nog kon proberen. Moedeloos voel je je dan. Wie voort de behandelingen uit? Hij moest ook antibiotica krijgen en nog voeding en vloeistof. Niemand die wat doet. We lieten het maar voor wat het was, en maar een dokter gehaald die we kennen en die altijd veel uitlegt.
Dit bleek achteraf op het goede moment te zijn, want er kwam een 2 maanden oud meisje binnen die bewusteloos was en niet ademde. Ze was in shock, haar armen en benen waren erg koud.
De dokter was erbij en nog een intern. Marit en ik hielpen hier ook bij. De dokter begonnen met beademingen geven met een zuurstofmasker. Hierna kon ik het overnemen en Marit begon met hartmassage geven. Ik was blij dat ik een weekje anesthesie gehad had bij chirurgie. Hier had bij veel patiënten beademd via een mondkap. Zo had ik al geleerd hoe je dit moest aansluiten en vasthouden, zonder dat er lucht ontsnapt. Dit hebben we gedaan, Marit 15 keer op de borst gedrukt en ik toen twee beademingen en zo steeds door. Ondertussen steeds geluisterd of er harttonen te horen waren. Toen er harttonen te horen waren, zijn we samen gaan beademen. Ik de kap goed vasthouden en Marit erin pompen, zodat je beademing optimaal wordt. Af en toe kwam er veel slijm uit haar neus en uit haar mond. Dat veegden we af met haar vestje die ze aanhad, er was niks anders hiervoor. Ze zag er heel grauw uit en ook geel, haar oogjes waren bol. Eng om te zien. Ook haar moeder zat twee meter verderop en toonde totaal geen emotie, heel apart. (Dit gebeurde trouwens allemaal in een ruimte waar meerdere patiënten zitten, dus iedereen kon weer lekker meegenieten.)
Haar ademhalingsprobleem lag waarschijnlijk aan de grote hoeveelheid slijm in haar longen. Ik opperde nog of dat ze geen suctie apparaat hadden om het slijm eruit te zuigen. Dat leek ze ook wel een goed idee en na een tijdje hadden ze het apparaat aan de praat en zogen ze wat slijm weg. Het verbaasde me dat ze dit überhaupt hadden. En waarom ze er zelf niet opgekomen waren om dit te gebruiken?! De artsen hebben veel kennis hier, maar het logisch nadenken schiet nog wat tekort. Maargoed, op een keer begon ze zelf met ademen dus dit was mooi om te zien. Tijdens onze handeling, probeerden de andere dokter een infuus in te brengen maar dit ging erg moeizaam omdat alle aders dichtgeknepen zaten, door haar shock toestand en uitdroging. Ik heb ook nog een poging gewaagd, maar het lukte niet. Toen het uiteindelijk gelukt was, kreeg ze vloeistof om bij te vullen wat hard nodig was. Ook heb ik voor het eerst een sonde ingebracht via haar neus, waardoor de voedingen kan krijgen. Toen heb ik haar maar ingepakt in wat doeken, (niemand die verder naar haar omkeek), om te zorgen dat ze niet ging afkoelen. Sneu hoe ze daar lag, nog steeds moeite met ademhalen en een heel bol, hard buikje.
We gingen maar door naar de volgende patiënt. Daar was het ook erg moeizaam om te prikken en uiteindelijk waren er meer dokters aanwezig (waar kwamen ze opeens vandaan?) en gingen we lunchen, want het was al redelijk laat. Het was een hectische ochtend en er was voor ons niet veel meer te doen. Alle artsen waren al druk met de patiënten bezig.
Wat wel heel irritant was, dat de schoonmaakster midden op de drukke ochtend binnenkomt op de behandelkamer en alles onder laat lopen met water en wilt schoonmaken. Terwijl wij bezig waren met een kind te reanimeren. Hallo?! Kom even later terug, als we springlevende patiënten hebben.
Gelukkig zei de dokter er wat van en stond ze zielig in een hoekje totdat ze weer mocht schoonmaken. Ook schuift ze altijd de banken opzij met geweld waar kinderen/baby’s opliggen. Een keer hebben we gezien dat er een suf meisje zelfs vanaf viel. Iedereen schrok zich dood natuurlijk.
Op sommige momenten gaat het er heel raar aan toe zoals je merkt..
’s Middags gingen we naar de grootste moskee van Afrika, Gaddafi Mosque. Hier werden we eerst helemaal omgetoverd tot een echte ’fatima’. We kregen een rondleiding door het reusachtige bouw en hierna beklommen we de toren waar we een prachtig uitzicht hadden over de drukke stad.
Donderdag vonden we het tijd om een beetje bij te komen van de heftige dag woensdag. We gingen naar alle afdelingen waar we geweest waren en hebben veel foto’s gemaakt van het ziekenhuis en van de kinderen. Ook heb ik met de moeders nog praatjes gemaakt en met de kinderen gespeeld.
We gingen nog langs de Acute Care, waar we vroegen hoe het met Josephine ging, het meisje die we de dag ervoor gereanimeerd hadden. Ze hielden zelfs een boek bij met alle patiënten erin die op de afdeling. We kregen helaas slecht nieuws te horen, ze was overleden aan het eind van de middag. Ze dachten aan bloedverlies(buik was ook erg hard), anemie, leverproblemen, sepsis. Dat was niet duidelijk. Het was toch wel naar om te horen, maar ze was er al te slecht aan toe. Ik ben benieuwd wat ze zelf nog gedaan hebben ’s middags, misschien hebben ze haar daar gewoon laten liggen. In Nederland hadden ze haar waarschijnlijk bloedtransfusies gegeven en nog geopereerd dezelfde dag. Helaas werkt dat hier niet.
’s Middags nog lekker in de tuin gezeten. ’s Avonds gingen we uit eten met zijn allen bij Bistro. Een heel lekker restaurantje, waarna we konden kruipen naar de Iguana. Dat was weer een leuk avondje, Afrikanen zien battlen tegen elkaar. Leuk om te zien hoe ze tegen elkaar strijden en stoer doen met hun dansen.
Vrijdagochtend was ons allerlaatste dagje in het ziekenhuis. Hier zijn we alle afdelingen met de hele groep afgeweest, spullen gegeven (medische spullen en speeltjes/kleurplaten voor kinderen). Iedereen gedag gezegd. Het werk zit erop, veel geleerd in de acht weken dat we hier geweest zijn. Blij dat we in Nederland alles hebben als we iets nodig hebben en kinderen nog kunnen redden als ze heel erg ziek zijn. Hier is dat helaas meestal te laat..
Vrijdagavond hebben we Carmen uitgezwaaid, die al een paar dagen eerder naar Nederland ging dan wij.
Zaterdag hebben we bij Speke Resort aan het zwembad gelegen, helaas wel veel bewolking.
Zondag hadden we wel lekker weer bij het Sheraton Hotel. Hierna gingen we met zijn 7en uit eten bij Meditteraneo. Laatste avondje alweer.. Morgen alles inpakken, nog ergens eten met zijn allen en dan om 18 uur pakken we de taxi richting het vliegveld. Om 23 uur vliegen we dan, dinsdagochtend komen we in Brussel aan.

Dit was het dan voor dit coschap. Ik hoop dat jullie genoten hebben met het lezen van deze blog. Het was een onvergetelijke ervaring om naar Afrika te mogen gaan. Helaas zijn er wat toetsen(spaties) kapot gegaan van mijn laptop in een van de eerste weken (maar toch schrijf ik steeds deze blogs en heb ik een eindverslag geschreven van 32 pagina’s. Ja dat duurde wat langer, maar ik moest het er maar mee doen.)
Als toetje nog een leuk lijstje met dingen die ik ga missen in Oeganda en dingen die ik totaal niet ga missen hier!!
Tot volgend jaar als ik een coschap ga doen in Indonesië!
De krabbels

Dingen die ik ga missen uit Oeganda:
- De gezellige groep die we hadden tijdens ons coschap. We waren met 12 Nederlanders hier en zijn ook uitgeweest met Zwedenaren, Engelsen, Amerikanen, Denen.
- Ook was het in Edge House erg gezellig met zijn allen, samen ontbijten en avondeten, filmavondjes, avondjes stappen etc.
- Het uitgaan hier: de Afrikaanse muziek is erg lekker. Ook leuk om te zien hoe de Afrikanen in een cirkel gaan battlen tegen elkaar.
- Het relaxte sfeertje hier, alles gaat op zijn gangetje en niks heeft haast. (Oke alleen het verkeer is haastig.)
- Lekker eten zoals een chepati en samosas.
- Het zonnige weer hier! Het zal wel weer even wennen worden in Nederland.
- De lieve kindjes in het ziekenhuis en op straat, ik zal er zo een paar in mijn koffer mee willen nemen.

Dingen die ik absoluut niet ga missen van Oeganda:
-De moskee die we 7x per dag horen bij Edge house.
-Het gospelkoor van de kerk die je erg luid hoort elke zondagochtend. Niks uitslapen dus.
-De wandeling van 30 minuten elke ochtend naar het ziekenhuis op een soort van stoep/heuveltjes langs de weg met af en toe diepe gaten in de grond.
-Het chaotische verkeer, waarbij je steeds bijna wordt overreden door Boda boda’s. Het lijkt net of je in de botsauto’s zit.
-De afrikanen die je omverlopen overal, waardoor het je extra veel energie kost om niet tegen iedereen op te beuken.
-De stinkende Afrikanen.. af en toe is het echt niet meer te houden die lucht. Vooral als je in een propvol taxibusje zit. Genieten dus.
-Het regelmatig uitvallen van de stroom hier. Wel knus met wat olielampjes, dat dan weer wel.
-De slome wifi in Edge house. Het laden van een website duurt soms wel tien minuten, dat wordt dus lastig studeren.
-De enorme zwarte uitlaatgassen van al het verkeer. Mijn longen zullen wel zwart zijn. Dus dat wordt het komende jaar elke week naar het bos om mijn longen te zuiveren.
-De muggen en de bijbehorende malariapillen die we voor tien weken slikken.
- Het handwassen hier met oranje water, niks dat dus echt schoon wordt. Op naar de wasmachine thuis!

Maar dit nemen we allemaal voor lief! Het was een superreis:)